De led uitontwikkeld?
De ontwikkeling van de led is onstuimig geweest. Ik bespaar je een geschiedenisles over de oertijd van de led en pak de draad op bij de ontwikkeling van de blauwe led, begin jaren 90. Die vormde de basis voor de witte led waarmee we vandaag de dag bruikbare verlichting kunnen maken. In 2003 kwam de high-power led op de markt. Ook in mijn eerste producten zaten destijds die high-power leds. De kleur van hun witte licht gaf echter problemen; er waren kleurverschillen die erger werden tijdens de gebruiksduur.
Voorbij efficiency
De eerste high-power led was weinig efficiënter dan een halogeenlamp, het scheelde iets meer dan 20lm/W. Er was een tijd dat de efficiency jaar op jaar verdubbelde. Maar die snelheid is er uit: waar de ontwikkelaars in 2017 nog 7% efficiencywinst behaalden, was dat in 2019 nog maar 1%. Maar naast efficiency zijn er meer verbeteringen doorgevoerd. Denk aan de kwaliteit van het licht; de wit-tinten die nu gemaakt kunnen worden zijn uitzonderlijk. Bruidsmode, bakker of slager; voor elke toepassing is de optimale led-kleur nu beschikbaar.
De actuele ontwikkeling, bij onze vaste leverancier Philips, is dat de hogere CRI-waarden (hoger dan 90) nauwelijks minder efficiënt zijn dan de standaard CRI 80. Waar het verschil eerst al snel meer 15% was, is daar nu nog geen 5% van over. De led ontwikkelt zich dus niet meer puur op efficiency. Bij de verbetering van de led, gaan lichtkwaliteit en efficiency nu hand in hand.
De efficiency van de led is overigens niet alleen van belang voor het energieverbruik, maar ook voor de levensduur. Hoe hoger de efficiency, hoe minder warmte-ontwikkeling. En omdat warmte bepalend is voor de levensduur van de led, gaat de efficiëntere led ook nog eens langer mee.
Kleurweergave verbetert
De ontwikkelingen gaan door. Zo komt HCL (Human Centric Lighting) op het toneel en kwamen er ledprints waarbij dezelfde led het spectrum van 2700K tot 6500K kan leveren. Ook kunnen we al led’s leveren met de speciale cyaan-kleur erin die de aanmaak van het hormoon cortisol activeert zonder dat daarbij de kleur van het licht aangepast hoeft te worden (Premium Office). Dit heeft twee voordelen ten opzichte van dynamische verlichting: de complexe regelinstallatie kan achterwege blijven en je interieur houdt de bedoelde kleuren. Het is en blijft namelijk gewoon 4000K wit licht.
Deze nieuwe led-technieken combineer ik met de SurroundLight armaturen. Zo geven ze de ultieme daglicht-beleving, zichtbaar (CRI>90) en onzichtbaar (Premium Office).